Mutfaklardan eksik olmayan kuru kayısı, geçmiş dönemlerden günümüze yaygın bir şekilde tüketilen bir besindir. Söz konusu kayısı olduğunda hem kurusunun hem de yaşının faydalarından bahsetmek mümkündür. Kayısı normalde yaz mevsimlerinde tüketilebilen bir meyvedir. Fakat kurutulmuş hâlini buzluklarda saklayarak tüketebilirsiniz. Kayısının faydalarından birisi sağlıklı ağız ve diş yapısına sahip olunmasıdır.
Kuru kayısı aynı zamanda kilo vermeyi amaçlayanların tatlı isteğini bastırmak için yedikleri bir besindir. Bu açıdan kurtarıcı niteliği olması da duyulan talebin artmasını sağlamıştır. Kilo vermenin yanı sıra her mevsim tüketilebiliyor olması insanların tüketmesinin sebepleri arasında yer alır. Kuru kayısının faydalarını öğrendikten sonra siz de her mevsim tüketmek isteyeceksiniz.
Bilindiği üzere kuru kayısı birbirinden farklı bölgelerde ve topraklarda yetişir. Kayısıların çeşitlere ayrılmasının sebebi tam olarak yetiştirildiği bölgenin iklim koşullarının ve toprak çeşidinin farklı olmasıdır. Sadece Türkiye’de değil, dünyada da yaygın olarak yetiştirilen bir meyvedir. Kuru kayısı çeşidi Jumbo ve gün kurusu şeklinde ikiye ayrılır.
Jumbo rengi açık olur. Gün kurusunun rengi ise diğerine kıyasla koyudur. Genelde Jumbo kuru kayısının tüketildiği görülür. Fakat siz tercihinize göre Jumbo ya da gün kurusu kayısından tüketebilirsiniz. Dalından koparılıp kurutulmasıyla kuru kayısı yapılır. Kuru kayısı çeşitlerinin arasındaki fark kurutma yöntemlerinden kaynaklanır.
Güneş altında doğal bir şekilde kurutulan kuru kayısı, gün kurusu olarak adlandırılır. Jumbo kayısı ise kükürtlenerek kurutulur. Mutfaklardan eksik olmayan kuru kayısı çiğ olarak tüketilebilmesinin yanı sıra çeşitli tariflerde de kullanılabilir. Ana vatanı Asya’dır. Sıcak iklimlere sahip bölgelerde yetiştirilir. Çekirdekleri Yunanlar tarafından Avrupa’ya getirilmiştir. Bilindiği üzere Anadolu’da da yaygın olarak yetiştirilir.
Araştırma yaptığınız zaman Türkiye’nin taze üretiminde birinci sırada olduğunu görebilirsiniz. Üretimi yaygın olduğu için farklı kayısı çeşitleri ülkemizde fazla rastlanır. Güneşin altın yumurtası denildiği bilinir. Şeftali ve nektarin de kayısıyla aynı soya sahiptir. Kuru kayısı alacağınız zaman organik olmasına özen göstererek alışveriş yapmanızda fayda var.
Dengeli beslenme ya da diye yapma düşünceniz varsa kuru kayısı tatlı yerine tüketebileceğiniz sağlıklı alternatifler arasında yer alır. Kalorisinin düşük olması sebebiyle birçok kişinin diyetinde mutlaka bulundurduğu bir besindir. Ayrıca düzenli olarak tükettiğiniz zaman kilo vermenize yardımcı olur. İçerisinde yüksek oranda A vitamini bulundurduğu için cilt sağlığı, görme ve üreme açısından faydalıdır.
İçeriğinde yüksek oranda potasyum bulundurması kalbin korunmasını sağlar. Kalbin atış hızını düzene sokar. Kalp kaslarının beslenmesini sağlayan bir besindir. Nemli ve parlak cildi olmasını isteyen kişiler düzenli olarak tükettiği zaman değişimi fark edecektir. Son dönemlerde kuru kayısı birçok sebepten ötürü fazlasıyla tüketilir.
En büyük faydası yüksek besin değeri olmasıdır. İçerisinde A, B, C ve E vitaminleri bulundurduğu için insan sağlığına olumlu etkisi epey fazladır. Bu vitaminlerin yanı sıra demir, kalsiyum, fosfor, magnezyum ve lif deposu olduğu söylenebilir. Kuru ve yaş olarak tüketilebilir. Kısa sürede acıkmak istemeyen kişiler tokluk hissi sağlaması için kayısı tüketebilir.
Tokluk hissi verdiği için kilo kontrolü sağlanmasına büyük yardımı dokunur. Kabızlık gibi bağırsak problemleriniz varsa tüketerek sorununuzu doğal yollarla çözebilirsiniz. Antioksidan deposu olması sebebiyle insan sağlığını zararlı faktörlerden koruma özelliğine sahiptir. Taze olarak tüketmenin yanı sıra kış aylarında kuru kayısı da tüketebilirsiniz.
Kayısı, taze ve kuru olacak şekilde ara öğünlerde çekinmeden tüketilebilen bir meyvedir. Bazı kişiler süt ve yoğurda karıştırarak yer. Dilerseniz ceviz ve badem gibi kuruyemişlerle birlikte yemenizde sakınca yoktur. Kayısıyı kurutarak, konserveye reçel ya da marmelat şeklinde yapılarak, dondurularak tüketebilirsiniz. Kullanım alanı fazla olduğu için yaygınlığını korumuştur.
Acı çekirdeği tüketilmemelidir. Çünkü acı çekirdeğin içerisinde doğal olarak amigdalin bulunur. Bu madde, tüketildiği zaman zehirlenmeye yol açabilir. Özellikle çocukların ve yetişkinlerin kayısı yerken dikkat etmesi gereken en önemli unsur acı çekirdektir. Böbrek yetmezliğiniz varsa tüketirken dikkatli davranmanız şarttır. Aksi durumda sağlığınızı riske atabilirsiniz.
Antioksidan etkiye sahip olduğu için kayısı insanlar tarafından taze ve kuru şeklinde sıkça tercih edilir. Bu etkiyi oluşturan maddeye karotenoid denir. Maddenin sarı, turuncu ve kırmızı renkleri vardır.
Beta-karoten bol miktarda bulunuyor. Vücudunuz A vitaminine ihtiyaç duyduğunda kayısıdan alınan beta-karoten, A vitaminine dönüştürülür. Bu açıdan A vitamininin ön maddesidir denilebilir.
A vitaminine dönüşme oranı en yüksek madde beta-karotendir. Bu sebeple A vitamini eksikliği yaşıyorsanız tüketebileceğiniz besinler arasında kayısı yer alır. Vitamin A yağda çözülebilir ve görme, cilt sağlığı, üreme açısından büyük bir öneme sahiptir. Eğer sağlığınıza faydalı alternatif arayışındaysanız kuru kayışa paketlerinden alarak tüketmeyi deneyebilirsiniz.
Kuru kayısıyı en çok üreten il Malatya’dır. Malatya’da kayısının kurutulması için birbirinden farklı yöntemler uygulanır. Kurutma yöntemlerinin başında güneşin altında kurutmak vardır. Bunun yanı sıra içeriğinde sülfit olan bileşiğin yakılmasıyla da kurutulabilir. Sülfitle kurutulan kuru kayısı açık bir renge sahip olur. Renginden dolayı insanlar açık sarı rengini daha çok tercih eder.
Güzel görünmesinin yanı sıra raf ömrünün uzun olmasını sağlar. Güneşin altında kurutulan kayısıya gün kurusu adı verilir. Güneşin altında beklediği için kayısının rengi kahve – siyah hâlini alır. Gün kurusu tüketmeyi tercih ediyorsanız buzdolabında saklanması önerilir. Avantajlı fiyatlarla alabileceğiniz gün kurusu kayısının saklama ömrü diğerine kıyasla kısadır.
İnsanlar kayısının kalbi koruduğunu ve cildi güzelleştirdiğini öğrenince bu bilginin doğruluğunu merak ediyor. Sadece kalp ve cilt üzerinde etkili değildir. Aynı zamanda sağlıklı ağız ve diş yapısına sahip olmak isteyenlerin de tüketmesi gereken bir meyve olarak bilinir. Kalbi korumasını sağlayan faktör kayısının içeriğindeki potasyumdur.
Potasyum bunun yanı sıra kalp ritminin düzenlenmesini sağlar. Kalp kaslarının beslenmesi açısından da etkili olduğu söylenebilir. Tansiyonu dengeleyici etkisi vardır. Kan basıncının normal düzeye ulaşmasını sağlar. Kayısının içeriğindeki kalsiyum ve fosfor kemik sağlığı için önemlidir. Ağız ve diş sağlığınıza önem veriyorsanız kayısı tüketmenizde sakınca yoktur.
Taze kayısı yaz mevsiminde yenir. Fakat kayısıyı kuru şekilde tüketmek istediğiniz zaman her mevsim yemeniz mümkündür. Kayısı tükettiğiniz zaman bağışıklık sisteminizi güçlendirmek için önemli bir adım atmış olursunuz. Aynı zamanda diş eti sorunlarının önlenmesi açısından etkili bir meyve olduğu söylenebilir. Ağzınızın içinde yaralanmalar oluştuysa iyileşmesi için kayısı tüketebilirsiniz.
İçerisinde bol miktarda demir bulundurduğu için kansızlığa iyi gelir. Hamilelik dönemindeyseniz kayısı tüketmek içindeki C vitamini dolayısıyla size iyi gelecektir. Aynı zamanda büyüme ve gelişme çağındaki çocukların kayısı tüketmesi tavsiye edilir. Antioksidan özelliği barındıran beta-karoten yaşlanmayı geciktirme etkisiyle de bilinen bir maddedir. Cildin nemlenmesi, korunması ve pürüzsüzleşmesi açısından etkilidir.
Yaz aylarının vazgeçilmez meyveleri arasında kayısı yer alır. Türkiye’de yaygın olarak yetiştirilen bu meyveyi diğer aylarda da tüketme kurusu sayesinde mümkündür. Sadece et kısmı değil, aynı zamanda çekirdeği de kullanılır. Yağı kozmetik ürünlerinde cildi güzelleştirmek ve nemlendirmek için kullanılır. Taze kayısı ise göz sağlığı ve cilt için tercih edilir.
Kuru kayısı genelde kas kramplarını gidermek ve sindirim sistemini düzenlemek için tüketilir. Kayısı alırken en çok dikkat etmeniz gereken unsur kayısının rengidir. Koyu renkli olması ile doğal yollarla kurutulmuştur ve A vitamini içerir. Açık renkli kuru kayısılar ise kükürtleme yoluyla kurutulmuştur. Fabrika ürünü olduğu için bu kayısılardan kaçınmanız gerekir.
Kuru kayısı aldığınızda hemen bozulmasını istemiyorsanız doğru yöntemleri uyguladığınızdan emin olun. Saklama püf noktalarının başında kuru kayısıları nemli olmayan bir ortamda saklamak geliyor. Saklarken nem alabileceği riskine karşılık kâğıt havluya sarmanız etkili bir yöntem olacaktır. Kimileri bunu gazete kâğıdına sararak yapmayı tercih eder. Fakat bundan ziyade boyasız olan kâğıt havlulara sarmak daha uygun olur.
Cam kavanoz ya da poşetin içine koyun. Buzlukta sakladığınız zaman kuru kayısının raf ömrü çok daha fazla olur. Kuru kayısıları yan yana dizerek buzlukta saklayabilirsiniz. Kayısılar donduktan sonra bir poşete koyup depolamak doğru bir davranıştır. Buzlukta beklettiğiniz zaman yaklaşık 1 yıl boyunca tüketebilirsiniz.
Kayısı Nasıl Tüketilir?
Sağlığınıza faydalı olması için kuru kayısı tüketecekseniz gün kurusunu tercih etmelisiniz. Yaz dönemi geçtikten sonra taze kayısı tüketmeniz mümkün değildir. Bunun için kış aylarında kayısı kurusu yiyeceğiniz zaman organik olan gün kurusunu tercih etmenizde fayda var. Özellikle astım hastalığınız varsa ya da alerjik bir yapıya sahipseniz kükürtle kurutulan kayısı size büyük zarar verir.
Doğal yollarla kurutulan kayısı tüketmek için gün kurusu almalısınız. Glisemik indeksi yüksek olduğu için çok fazla tüketmemeniz gerekiyor. İster Jumbo ister gün kurusu alın, tüketirken sınırlı miktarda kullanmanız sağlığınız açısından daha doğru olacaktır. Ara öğünlerde ya da konserve şeklinde tüketebilirsiniz.
Hem tazesi hem de kurusu ara öğünlerde rahatlıkla tüketilebilir. Fazla açlık hissetmemek için süt ve yoğurda karıştırarak kullanabilirsiniz. Kimileri fazla geleceğini düşünerek ceviz ve badem gibi kuruyemişlerin yanında yemeyi tercih eder. Böbrek yetmezliğiniz varsa tüketirken doktorunuza danışmalı ve dikkatli bir şekilde tüketmelisiniz. Her mevsim yenilebiliyor oluşu avantajlardan biridir.
Beslenme menülerini incelediğiniz zaman kuru kayısıyı mutlaka görürsünüz. Ara öğünlerde tüketilmesi riskli bir meyve değildir. Kuru kayısı çoğunlukla süt, yoğurt, bal, ceviz gibi besinlerle iyi gider. Bazı kişiler tüketmeden önce tanelerini ılık suda bekleterek yumuşatır. İstediğiniz şekilde tüketebildiğiniz bir besin olması sebebiyle her yerde rahatlıkla yiyebilirsiniz.
En çok tüketilen tüketme yöntemlerinden birisi kuru kayısı reçelidir. Sabah kahvaltıda tatlı isteğinizi yatıştırmak için kayısı reçeli yiyebilirsiniz. Reçel çok tatlı geldiği için kuru kayısı hoşafı ya da kuru kayısı kompostosu yapmayı tercih edenlere rastlanır. Burada önemli olan unsur tam olarak damak zevkinize uygun bir şekilde tüketmektir.
Son dönemlerde bağışıklık sistemini güçlendirmek için insanlar doğal yollara başvurur. Birtakım vitaminleri bu yollarla almak daha kolay ve mantıklı gelir. Sizin de böyle bir düşünceniz varsa doğal yollarla kurutulan kayısıları tüketmelisiniz. Fabrika koşullarında kurutulan kayısılar faydadan çok zarar getirir. Bu sebeple aklınızda kuru kayısı siparişi vermek varsa gün kurusunu tercih edin.
